پلی پروپیلن (PP) یکی از پرکاربردترین پلیمرها در دنیا است که بهطور گسترده در صنایع مختلف، از جمله نساجی، بستهبندی و ساختمان استفاده میشود. الیاف پلی پروپیلن، بهعنوان یکی از محصولات اصلی این پلیمر، به دلیل خواص منحصر بهفرد خود، جایگاه ویژهای در صنعت ساختمان پیدا کرده است. این الیاف بهعنوان تقویتکننده در مصالح ساختمانی، در بهبود کیفیت و دوام سازهها تأثیر بسزایی دارند.
الیاف پلی پروپیلن دارای ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی منحصر بهفردی هستند که آنها را برای استفاده در ملزومات ساختمانی مناسب میسازد. این ویژگیها شامل:
سبکی: الیاف پلی پروپیلن بهدلیل وزن کم خود، به کاهش وزن کلی مصالح ساختمانی کمک میکنند. بهطور میانگین، چگالی پلی پروپیلن حدود ۰.۹۰ گرم بر سانتیمتر مکعب است که نسبت به بتن (حدود ۲.۴ گرم بر سانتیمتر مکعب) بهطور قابل توجهی سبکتر است.
مقاومت در برابر رطوبت: این الیاف غیرقابل جذب آب هستند و در برابر شرایط مرطوب و نمناک مقاومت بالایی دارند. آزمایشات نشان میدهند که جذب آب در الیاف پلی پروپیلن کمتر از ۰.۱ درصد است.
مقاومت شیمیایی: الیاف پلی پروپیلن در برابر مواد شیمیایی مختلف و خوردگی مقاومت میکنند. این ویژگی، آنها را برای استفاده در محیطهای صنعتی و ساخت و سازهایی که در معرض مواد شیمیایی قرار دارند، مناسب میسازد.
انعطافپذیری و استحکام: الیاف پلی پروپیلن با داشتن استحکام کششی بین ۳۰ تا ۴۰ مگاپاسکال، میتوانند در برابر فشار و کشش مقاومت کنند.
۳. کاربردهای الیاف پلی پروپیلن در ملزومات ساختمانی
الیاف پلی پروپیلن در حوزههای مختلف ساختمانی بهکار میروند:
بتن مسلح با الیاف پلی پروپیلن: این الیاف بهعنوان تقویتکننده در بتن عمل میکنند و باعث افزایش استحکام و مقاومت در برابر ترکخوردگی بتن میشوند. مطالعات نشان دادهاند که افزودن ۰.۱% الیاف پلی پروپیلن به بتن میتواند مقاومت کششی آن را تا ۲۰% افزایش دهد و خطر ترکخوردگی را کاهش دهد. با توجه به اینکه این الیاف مانع ایجاد ترکهای مویی در بتن میشود، این الیاف در دسته بندی الیافهای میکروسنتتیک قرار میگیرد.
عایقهای حرارتی و صوتی: الیاف پلی پروپیلن بهعنوان عایق حرارتی و صوتی در ساختمانها استفاده میشوند. این الیاف بهدلیل خاصیت عایقبندی، به بهبود کارایی انرژی و کاهش هزینههای گرمایش و سرمایش کمک میکنند. بر اساس مطالعات، عایقهای ساختهشده با الیاف پلی پروپیلن میتوانند تا ۳۰% مصرف انرژی را کاهش دهند.
موارد استفاده در سیستمهای لولهکشی: در لولهکشیهای ساختمانی، الیاف پلی پروپیلن میتوانند به افزایش مقاومت لولهها در برابر فشار و خوردگی کمک کنند. این امر موجب افزایش عمر مفید لولهها و کاهش هزینههای نگهداری میشود. برآورد میشود که استفاده از لولههای تقویتشده با الیاف پلی پروپیلن میتواند عمر مفید آنها را تا ۵۰% افزایش دهد.
تولید کاشی و سرامیک: الیاف پلی پروپیلن میتوانند در تولید کاشی و سرامیک بهکار روند. این الیاف به افزایش مقاومت و کاهش وزن کاشیها کمک میکنند، که در نهایت منجر به تولید محصولاتی با کیفیت بالاتر میشود. در آزمایشات، افزودن ۱% الیاف پلی پروپیلن به ترکیب کاشیها میتواند استحکام خمشی را تا ۱۵% افزایش دهد.
۴. مزایای استفاده از الیاف پلی پروپیلن در ساختمان
استفاده از الیاف پلی پروپیلن در ملزومات ساختمانی دارای مزایای زیادی است، از جمله:
کاهش هزینههای ساخت و ساز: استفاده از الیاف پلی پروپیلن بهدلیل وزن کم و خواص تقویتکننده، به کاهش هزینههای مصالح و زمان ساخت کمک میکند. بررسیها نشان میدهد که استفاده از این الیاف میتواند هزینههای کلی ساخت و ساز را تا ۱۰% کاهش دهد.
افزایش عمر مفید سازهها: این الیاف با بهبود ویژگیهای مکانیکی مصالح، موجب افزایش عمر مفید سازهها میشوند و در نتیجه هزینههای نگهداری و تعمیر را کاهش میدهند. برآورد میشود که عمر مفید سازههای تقویتشده با الیاف پلی پروپیلن تا ۳۰% بیشتر از سازههای معمولی است.
کاهش وزن سازهها: بهکارگیری الیاف پلی پروپیلن در مصالح ساختمانی باعث کاهش وزن کلی سازهها میشود، که این امر تسهیل در حمل و نقل و نصب را به همراه دارد. بهطور متوسط، استفاده از الیاف پلی پروپیلن میتواند وزن مصالح را تا ۲۰% کاهش دهد.
۵. چالشها و معایب استفاده از الیاف پلی پروپیلن در ساختمان
با وجود مزایای فراوان، استفاده از الیاف پلی پروپیلن در ساختمان دارای چالشها و معایبی نیز است:
مشکلات احتمالی در نصب و نگهداری: در برخی موارد، نصب و نگهداری مصالح تقویتشده با الیاف پلی پروپیلن ممکن است پیچیدهتر از مصالح سنتی باشد.
نگرانیهای زیستمحیطی: از آنجا که الیاف پلی پروپیلن تجزیهپذیر نیستند، نگرانیهایی در مورد اثرات زیستمحیطی و انباشتگی زبالههای پلاستیکی وجود دارد. بنابراین، توجه به روشهای بازیافت و مدیریت زبالهها ضروری است.
۶. روند بازار و آینده الیاف پلی پروپیلن در صنعت ساختمان
روند بازار الیاف پلی پروپیلن در صنعت ساختمان بهسرعت در حال رشد است. بر اساس گزارشات، پیشبینی میشود که بازار الیاف پلی پروپیلن تا سال ۲۰۲۶ به ارزش ۵.۲ میلیارد دلار برسد که نشاندهنده رشد سالانه ۶.۵% است. با افزایش تقاضا برای مصالح ساختمانی با کیفیت بالا و پایدار، انتظار میرود که استفاده از الیاف پلی پروپیلن در آینده بیشتر شود. نوآوریها در زمینه فناوری تولید و کاربردهای جدید این الیاف میتواند به بهبود کیفیت و کاهش هزینهها کمک کند.
۷. نتیجهگیری
الیاف پلی پروپیلن با ویژگیهای منحصر بهفرد و کاربردهای گسترده در صنعت ساختمان، بهعنوان یکی از ملزومات کلیدی در بهبود کیفیت و دوام سازهها شناخته میشوند. با وجود چالشهای موجود، آینده این الیاف در صنعت ساختمان بسیار روشن است و انتظار میرود که تحقیقات بیشتر دراین زمینه به توسعه محصولات جدید و بهبود کاربردها منجر شود. با توجه به ویژگیهای فنی و اقتصادی الیاف پلی پروپیلن، انتظار میرود که این مواد بهعنوان یک راهحل پایدار و موثر در صنعت ساخت و ساز مورد توجه بیشتری قرار گیرند.
عمر مفید یک سازه به عنوان یکی از مهمترین عوامل در طراحی و اجرای پروژههای ساختمانی شناخته میشود. این عمر به عوامل متعددی از جمله مواد اولیه، شرایط محیطی، نوع بارگذاری و روشهای ساخت بستگی دارد. در این راستا، استفاده از الیاف فولادی به عنوان یک افزودنی در بتن میتواند تأثیر بسزایی در افزایش عمر مفید سازهها داشته باشد. در این مقاله، به بررسی تأثیر الیاف فولادی بر عمر مفید سازهها، مزایای استفاده از آنها و نحوه عملکرد این الیاف در بتن پرداخته خواهد شد.
عمل آوری بتن یکی از مهمترین مراحل در ساخت و ساز است که تاثیر مستقیمی بر دوام، استحکام و کیفیت نهایی سازه بتنی دارد. این فرآیند به کنترل دما و رطوبت بتن در مدت زمان خاصی کمک میکند تا از تبخیر زودهنگام آب و کاهش مقاومت آن جلوگیری شود. در این مقاله، به اهمیت عمل آوری بتن، روشهای مختلف و نکات کلیدی آن میپردازیم.
به نقل از دنیای اقتصاد پژمان جوزی، رئیس انجمن صنعت ساختمان اخیرا با حضور در جلسه تخصصی شورای شهر تهران که به دعوت رئیس کمیته عمران و زیرساخت شورا انجام شد، اعلام کرد: قانون اصلاح ماده ۵ قانون بیمههای اجتماعی کارگران ساختمانی باعث شده معادل ۲۵ درصد کل عوارض ساختمانی دریافتی از کارفرما، بابت بیمه کارگران ساختمانی توسط سازمان تامین اجتماعی دریافت شود. این در حالی است که «فرمول در حال اجرا» از جهات مختلف با عدالت ناسازگار است و پیامد تداوم آن برای آینده سرمایهگذاری ساختمانی و تامین مسکن مردم، مخاطرهآمیز است.
هیدراتاسیون بتن یکی از فرآیندهای کلیدی در ایجاد استحکام و دوام بتن است. این فرآیند، یک واکنش شیمیایی بین آب و سیمان است که منجر به سخت شدن و توسعه مقاومت بتن میشود. در این مقاله به بررسی مراحل هیدراتاسیون، عوامل مؤثر بر آن، و نقش آن در ویژگیهای مکانیکی بتن میپردازیم.
از الیاف فولادی برای بهبود خواص مکانیکی و دوام بتن در سازههای مختلف استفاده میشود. الیاف فلزی یا فولادی معمولا به صورت ریز و کوتاه به اختلاط بتن افزوده میشود. در ادامه به تاثیر و نحوهی استفاده از الیاف فولادی در بتن میپردازیم.
بتن یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی در جهان است که به دلیل خواص مکانیکی و دوام بالا، در ساخت انواع سازههای ساختمانی و زیرساختی مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور بهبود ویژگیهای بتن، استفاده از الیافهای مختلف به عنوان تقویتکننده در بتن رواج یافته است. در این مقاله، به بررسی انواع الیاف مورد استفاده در بتن و معیارهای انتخاب مناسبترین الیاف برای نیازهای خاص پروژههای سازهای خواهیم پرداخت.
در صنعت ساخت و ساز، استفاده از مواد افزودنی به منظور بهبود ویژگیها و خواص بتن و ملاتها ضروری است. یکی از این افزودنیهای مهم ابر روان کنندهها هستند. با استفاده از روان کنندهها میتوانید با کاهش کشش سطحی بین ذرات سنگدانه بدون افزایش آب مورد نیاز یک بتن روان با اسلامپ بالا تولید کنید و هم زمان نسبت آب به سیمان را کاهش دهید. در مجموع با استفاده از روانن کننده شما میتوانید مقاومت بتن را افزایش داده و انتقال بتن را تسهیل نمایید.
بتن به عنوان یکی از مصالح مصرفی ساخت بشر جایگاه ویژهای در بین مهندسین عمران دارد و در سراسر جهان به دلیل افزایش هزینه های دفع، نگرانی های زیست محیطی با توجه به توسعه پایدار استفاده از ضایعات شیشه در سیمان و بتن علاقه زیادی به خود جلب کرده است. شیشه حاوی مقادیر خیلی زیادی سیلیس و کلسیم است که امکان استفاده از آن را در تولید سیمان پرتلند و بتن فراهم کرده است. استفاده از شیشه خرد شده به عنوان سنگدانه برای بتن تاثیر منفی برخواص مکانیکی و دوام دارد. نگرانی اصلی برای استفاده از شیشه خرد شده به عنوان سنگد انه برای بتن یا سیمان پرتلند، ترک خوردگی و انبساط ناشی از واکنش قلیایی سیلیسی (ASR) ضایعات شیشه در بتن است. شیشه ضایعاتی میتواند به صورت درشت دانه، ریزدانه و یا پودر شیشه در بتن استفاده شود که وجود شیشه ضایعاتی به عنوان ریزدانه و درشت د انه میتواند باعث ایجاد واکنش ASR شده و وجود پودر شیشه در بتن می توانند اثر ASR را کاهش دهد. با توجه به تحقیقات گذشته نتایج بدست آمده نشان میدهد درصد جایگزینی بهینه شیشه خرد شده ضایعاتی به عنوان ریزدانه در بتن تا ۳۰ درصد میباشد و در نسبت بیش از ۳۰درصد، شیشه خرد شده ضایعاتی تاثیر منفی برخواص بتن میگذارد. تحقیقات نشان میدهد که با استفاده از پودر شیشه با درصد بهینه امکان دستیابی به بتن با مقاومت های بالا و دوام مناسب میباشد.
برای دیدن همه محصولات آتروپات به سایت ما سر بزنید.
۱.مقدمه
بتن به عنوان پر مصرف ترین مصالح ساختمانی در ساخت و ساز از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. نیاز تولید مصالح اولیه برای ساخت بتن ، باعث کاهش ذخایر سنگدانه های طبیعی و افزایش آلایندگی حاصل ازتولید سیمان میگردد. در حال حاضر سالانه بیش از ۱۰ میلیارد تن بتن در سال در جوامع صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد و این میزان استفاده تا سال ۲۰۵۰ در حدود ۱۸ میلیارد تن در سال پیش بینی میشود که باعث مصرف بالای مواد مواد طبیعی و انرژی، افزایش دمای اتمسفر زمین و انتشار گاز دی اکسید کربن در اثر تولید سیمان میشود. در این راستا اهمیت به توسعه پایدار برای کاهش خطرات زیست محیطی مورد توجه قرار میگیرد.
بر اساس تعریف سازمان ملل، توسعه پایدار به معنی «برآوردن نیازهای نسل حاضر بدون به خطر انداختن قابلیت های نسل آینده به گونه ای که نیازهای نسل کنونی نیز به مخاطره نیافتد» میباشد. در راستای این مفهوم، یکی از گام های اولیه، استفاده بهینه از مواد و مصالح محدود موجود در طبیعت است به نحوی که بتوان حداکثر مقاومت و دوام را بدست آورد. مقدار سیمان زیاد بتن ها باعث افزایش آلایندگی دی اکسید کربن (CO2) در اتمسفر(۵ تا ۷ درصد)، مصرف زیاد انرژی (۱/۴ گیگاژول در یک تن سیمان پرتلند) و ایجاد گازهای گلخانه ای میشود که مجموعه این عوامل در راستای اهداف توسعه پایدار تعریف گردد. بنابراین ضروری است تا به موضوع کاهش اثرات مخرب در بتن بیش از پیش پرداخته شود.
سازمان ملل در برنامه محیط زیستی خود دو راهکار کلی ارائه داده است که عبارتند از: استفاده از مواد جایگزین سیمان و افزایش دوام و عمر مفید سازه ها از سوی دیگر، نگرانی های روبه رشد زیست محیطی و کمبود فضا برای دفن زباله باعث ترویج بازیافت و استفاده ازآن شده است.
استفاده از مواد ضایعاتی در مصالح ساختمانی به خصوص بتن به دلیل اهمیت حفظ محیط زیست، کاهش آلودگی ها، کاهش برداشت از مصالح سنگی و نیز احتمال بهبود خصوصیات مکانیکی و فیزیکی بتن، همواره مد نظر بوده است. دراین میان استفاده از ضایعات شیشه در انواع مختلف، در دودهه قبل مورد توجه و مطالعه محققین قرار گرفته است. در سال های اخیر به دلیل گسترش صنعتی شدن و بهبود استاندارهای زندگی، مقدار زباله های شیشه ای در حال افزایش میباشد. اکثر این ضایعات به علت عدم وجود شرایط مناسب جمع آوری،قابل بازیافت نبوده و باعث ایجاد اتلاف در منابع طبیعی و آلودگی زیست محیطی میشود.
شیشه میتواند چندین بار بدون تغییر در خواصش بازیافت شود و دوباره برای تولید شیشه استفاده گردد. اثر این عملکرد بستگی به شیوه جمع آوری و جد اسازی شیشهها با رنگهای مختلف دارد. اگر شیشه را نتوان جداسازی کرد و چنانچه رنگهای مختلفی وجود د اشته باشد نمیتوان بازیافت کرد و باید از ان در مصارف دیگر مثل بتن استفاده کرد.
ضایعات شیشه به عنوان درشت دانه، ریزدانه همچنین پودر یا مواد جایگزین سیمان میتواند به بتن اضافه گردد و واکنش های متفاوتی با ترکیبات بتن داشته که بر کیفیت بتن تاثیر میگذارد. تحقیقا ت گذشته نشان میدهد کاربرد شیشه به عنوان بخشی از درشت دانه مناسب نمیباشد زیرا واکنش شیمیایی مخرب قلیایی سیلیسی رخ میدهد. در حالی که پودر شیشه و یا پوزولانهای دیگر میتواند انبساط ناشی از واکنش قلیایی سیلیسی را در بتن های حاوی سنگدانه های واکنشزا و خرده شیشه را متوقف کند.
ضایعات خرده شیشه با اندازههای مطابق استاندارد شن و ماسه در ساخت راهها و ساختمان ها برای ساخت کاشی، آجر و بلوک مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین محققان بیان نمودند که استفاده از شیشه بسیار ریز شده در بتن میتواند مزایای اقتصادی مناسبی را به همراه داشته باشد. بنابراین لازم است که اثر دانه بندی، ابعاد و درصد استفاده از مواد شیشه ای در بتن مورد بررسی قرار گیرد تا بهینهترین و کارآمدترین ترکیب بدست آید. بدین منظور در این مقاله بر اساس مطالعات و آزمایشهای محققین پیشین به بررسی خواص انواع شیشه و ضایعات حاصل از آن و امکان استفاده از شیشهها با دانه بندی و اندازههای مختلف در بتن برای کسب خواص مکانیکی متفاوت پرداخته شده است.
در شکل ۱ نمونههایی از ضایعات شیشه مورد استفاده در بتن قابل مشاهده میباشد.
۲. مشخصات و ویژگیهای شیشه
اولین تولیدات شیشه در بین النهرین در حدود ۳۰۰۰سال قبل از میلاد و اولین ظروف شیشهای حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شد که در آن زمان به علت کیفیت پایین تر خاک رس،حرارت کم و کوره های کوچک، ساخت شیشه پرهزینه و بیکیفیت بود. اختراع نیچه بوری تولید شیشه را راحت تر و سریعتر کرد و در سترس عموم قرار داد. شیشه بیرنگ اولین بار، در طول قرن اول بعد از میلاد از طریق اکسید منگنز ظهور پیدا کرد و در سال ۱۶۷۴ جورج راونسکروف، شیشه ساز انگلیسی با استفاده اکسید سرب درمواد خام با مقادیر زیاد، شیشه سربی را بوجود آورد. در سال ۱۹۱۰ شیشه سه لایه با روش ورقه ورقه کردن توسط محقق فرانسوی تولید شد. روند پیشرفت تولید شیشه به سرعت صرت گرفت تا امروزه تولید شیشه در انواع مختلف انجام شود.
بر اساس تعریف استاندارد آمریکا شیشه ماده ای غیر آلی است که از حالت مذاب به صورتی سرد میشود که بدون تبلور به صورت صلب یه دست میآید. امروزه شیشه ها از نظر ترکیب و خواص تنوع بسیاری دارند.
اشکال مختلفی از شیشه بر حسب ترکیب شیمیایی و مواد افزودنی استفاده شده تولید میشود که عمدهی آنها شیشه سودا آهکی، سربی و بوروسیلیسکات میباشد. مانند سیلیس شیشه، سیلیکات قلیایی، شیشه های سودا آهکی (بطری، شیشه درب و پنجره، لامپ)،شیشه بورسیلیکات (لوازم آزمایشهای شمیایی، مواد د ارویی و عایق کردن تنگستن)، شیشه سربی (جداره داخلی تلویزیون رنگی، ریسه نئونی، قطعات الکترونیکی و عدسی متراکم نوری) ،شیشه باریم (پانل تلویزیون رنگی و عدسی متراکم بایمی) شیشه آلومینیوسیلیکات (لوله احتراق، فایبرگلاس و پایه های مقاومت الکتریکی) این شیشه ها درسه رنگ متفاوت،عمدتاسبز، قهوه ای و بی رنگ تولید میشود.نمونه ترکیبب های شیمیایی مختلفی برای تولید شیشه با کاربردهای متفاوت در جدول ۱ ذکرشده است.
صنعت شیشه مقدار زیادی از منابع طبیعی زمین را به عنوان مواد خام استفاده میکند. برآورد شده است که برای تولید یک کیلوگرم از سطح صاف شیشه ۱/۷۳ کیلوگرم مواد خام و ۱۵% متر مکعب آب مصرف میشود و همچنین تولید هرتن محتوی شیشه ۱/۲ تن از مواد خام گران را مصرف میکند. بدین منظور بازیافت و استفاده مجدد از مزیتهای محیط زیستی و اقتصادی دارد. میزان بازیافت ضایعات شیشه در تمام جهان نسبتا کم و عمدتا متمرکز بر بخش ظروف و بسته بندی است. در ایالات متحده ۱۱/۵ میلیون تن از ضایعات شیشه در سال ۲۰۱۰ تنها با نرخ بازیافت ۲۷% تولید شده است. در حالیکه کل ضایعات شیشه در کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال۲۰۰۸ تنها با نرخ بازیافت ۶۰% حدود ۴/۱ میلیون تن تخمین زده شده است.
دالهای تخت بتن مسلح یکی از سیستم های مرسوم سازه ای است . این دالها برای پوشش کف در ساختمانهای با بارهای سبک، نظیر آپارتمانهای مسکونی ، و با دهانه های ۴/۵ تا ۶ متر مناسب و اقتصادی است. عدم وجود تیر در این قاب ها ، موجب سهولت اجرا، افزایش سرعت ساخت و ساز، افزایش ارتفاع خالص طبقه و کاهش ارتفاع کلی ساختمان می گردد. با این وجود، خطر شکست ترد سوراخ کننده در اتصالات دال ستون باعث میشود این سیستم ها مستعد خرابی پیش رونده ای باشند که با بروز گسیختگی در یک اتصال همراه خواهد بود ازاین رو در سال های اخیر تقویت سازه های بتنی محسوب میشود که بسیار پر کاربرد است، علاوه بر این روش روش های مقاوم سازی دیگری از جمله غلاف بتنی و فولادی نیز وجود دارد که کاربرد فراوانی دارد، اما روش مقاوم سازی با الیاف پلیمری به دلیل کاهش زمان اجرا، سبک بودن و مقاومت بسیار بالای آنها در کشش به نحوه موثری در تقویت سقف ها در برابر بارهای ضربه ای نظیر بیشتر مورد کاربرد قرار گرفته است، با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق برای مقایسه عملکردی روش مقاوم سازی غلاف بتنی و فولادی، با روش مقاوم سازی باالیاف پلیمری از یک سازه ۵طبقه بتنی با سیستم سقف دال تخت است توسط برنامه ETABS تحلیل و طراحی میشود سپس برای بررسی تحلیل عددی و قیاس و روش های مقاوم سازی سازه ۵طبقه طراحی شده در برنامه Abaqus مدلسازی میشود،بعد از انجام تحلیل اجزای محدود، درانتها مشاهده میشود که به دلیل مزایای فراوان الیاف FRP این روش تقویتی نسبت به روش غلاف بتنی و فولا دی عملکرد بهتر و مناسب تری خواهد داشت.
دال های تخت صرفا برای تحمل بارهای قائم طراحی میشوند وسیستم های باربر جانبی ناشی از زلزله را دارند، بااین وجود برش های چشمگیری در محل اتصال دال ستون به وجود میآید. درزلزله ۱۹۸۵ مکزیکوسیتی، ۹۱ سازه دال تخت ویران شدند و ۴۴ سازه نیز به علت گسیختگی پانچ خسار ات شدیدی دیدند ساختمان های بتن مسلح با ارتفاع کم و زیاد وسیستم دال تخت بدون و با دیوار برشی ، به تعداد زیاد در ایران وجود دارند که بنا به دلایلی که قبلا بیان شد نیاز به بررسی آسیب پذیری مقاوم سازی دارند. طی بررسی و مطالعات موردی به عمل گذشته و با توجه به وضع موجود و سازه ساختمان، مشاهده شد که یکی از بهترین راه های مقاوم سازی ساختمان ها در برابر زلزله که اطراف آنها فضای خالی وجود دارد، استفاده از عناصرمقاوم در خارج ساختمان است که این سیستم مقاوم سازی دارای کمترین تخریب و مزاحمت برای وضع موجود و امکان استفاده بدون تخلیه را در بردارد.
همچنین مشاهده شده است استفاده از دیوار برشی درهردو جهت طولی و عرضی در قطعات داخلی دارای کمترین هزینه میباشد و همچنین استفاده ازعناصر مقاوم بادبندی درخارج ساختمان و دیوار برشی در داخل ساختمان و یا عناصر مقاوم بادبندی در داخل ساختمان هزینه بیشتری نسبت به گزینه دیوار برشی مقاومت، سختی، شکل پذیری و درجه اطمینان سازه را بشدت افزایش میدهد و باعث بهبود رفتار لرزه ای سازه و کاهش تغییر شکل ها و خسارات وارد به دیگر اجزاء بتنی سازه میگردد. بهسازی لرزه ای از شاخه های نوین علم عمران میباشد که از چند دهه قبل در کشورهای پیشرفته صنعتی مورد توجه قرار گرفته است و در سال های اخیر با توجه به خسارات وارده در اثر زلزله های گذشته ، در کشور ما نیز اهمیت ویژه ای به خود اختصاص دا ده است. با توجه به اینکه کشور ایران در روی کمربند الپ _ هیمالیا قرار دارد، در طول سال زلزله های مختلفی در نقاط مختلف آن به وقوع ملی بپیوندد و آئین نامه ۲۸۰۰ ایران اکثر شهرهای پرجعیت کشور را با خطر نسبی زیاد و بسیار زیاد معرفی کرده است. یکی از موثرترین راه های کاهش خسارات ناشی از زمین لرزه ها مقاوم سازی ساختمانهای موجود میباشد. حساسیت ایت موضوع با توجه به بافت فرسوده نقاط زلزله خیز، ساخت و ساز بدون رعایت استاندارد اجرایی و نیز استفاده از آئین نامه های طراحی قدیمی دردهه های گذشته دوچندان شده است. عدم وجود تیر در این دال ها، موجب سهولت اجرا، افزایش سرعت ساخت و ساز،افزایش ارتفاع خالص طبقه و کاهش ارتفاع کلی ساختمان میگردد. با این وجود خطر شکست ترد سوراخ کننده در اتصالات دال ستون باعث میشود که این سیستم ها مستعد خرابی پیش رونده ای باشند که با بروز گسیختگی در یک اتصال همراه است و به دلیل ماهیت ترد آن که فاقد علائم هشدار دهنده قبل از بروز میباشد مطلوب نیست.
بهشتی و متقی (۱۳۹۶) در تحقیق روی ساختمان بستن مسلح معیوب ۶ طبقه به این نتیجه رسیدند که یکی از جنبه های حوزه بهسازی فراهم آوردن امکان مقایسه بین گزینه های مختلف طراحی و بهسازی بااستفاده از مفاهیمی چون عملکرد در مقابل فروریزش است. یک ساختمان بتنی ضعیف به دو روش مختلف، مهاربند فولادی و میراگر اصطکاکی بهسازی شده و مدلسازی کردند و با انتخاب ۱۵ شتابنگاشت، تحلیل دینامیکی فزاینده بر روی سه مدل مختلف انجام دادند. نتیجه گرفتند که روش های بهسازی مذکوراحتمال فروریزش را در هر دو سطح عملکردی IO و CP کاهش میدهد. این در حالی است که با لحاظ کردن منحنی خطر لرزه های منطقه که در آ ن مشخصات سختی سازه در نظر گرفته شده است.نتایج متفاوتی حاصل میشود.
بینیسی وبایراک ۲۰۰۳ روشی جدید برای افزایش ظرفیت برش سوراخ شونده دال ها ارائه نمودند. آنها ورقه های فولادی FRP را عمود بر صفحه دال در اطراف ستون وعمود بر صفحه آرماتورهای خمشی، به صورت آرماتورهای خمشی، به صورت آرماتور برشی در دال قرار دارند. آنها دور شدن صفحه مستعد ترک برشی از نزدیکی ستون و افزایش در حدود ۵۵ درصد در ظرفیت برش پانج را مشاهده نمودند. در سال های اخیر تقویت سازه های بتن مسلح با استفاده از کامپوزیت های FRP مورد توجه زیادی قرار گرفته که در این میان تقویت دال های دو طرفه به خصوص برای افزایش مقاوم سوراخ کننده کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در تحقیق دانشگاه رازی تقویت دال های تخت با استفاده از صفحات FRP و فولادی برای تقویت ظرفیت برش سوراخ شونده مورد مطالعه قرار گرفته است. در این روش الیاف مسلح پلیمری به صورت رکابی های بسته در ارتفاع دال قرارداده شد. افزایش مقاومت نهایی، ظرفیت تغییر مکان، انرژی جذب شده و شکل پذیری در تمامی نمونه ها مشهود شد.
مدلی که در این تحقیق بررسی خواهد گردید سازه بتن مسلح با دال تخت ۵ طبقه خواهد بود که در نرم افزار Etabs مدل سازی و تحلیل و طراحی خواهد شد. برای بررسی حالت های مقاوم سازی از نرم افزار اجزاء محدود Abasqus استفاده خواهد شد. مشخصات مدل ها، پارامترهای موثر در جدول (۱) ارائه شده است، همچنین نیز مشخصات و ابعاد پلان سازه در شکل (۲) نشان داده شده است.
۱.۲مشخصات مکانیکی بتن
برای تعریف بتن در نرم افزار اجزای محدود Abaqus، یک مدل رفتاری به نام مدل خمیری آسیب بتن وجود دارد. این مدل توانایی کلی برای مدلسازی رفتاربتن یا هر ماده دیگر با رفتار نیمه ترد را دارد. این مدل برای مدلسازی رفتار ناکشسان بتن، از مفهوم شکست ایزوتروپیک در محدوده کشسان در کنار رفتار فشاری در محدوده پلاستیک استفاده مینماید. دراین پژوهش در مدل مورد بررسی، از بتن با مقاومت های فشاری ۲۵ مگاپاسکال استفاده شده است رفتار بتن از خاصیت کشسان و خمیری تبعیت میکند. در شکل (۳) نمودار تنش-کرنش بتن که در این پژوهش در مدلسازی نمونه ها استفاده خواهد شد نشان دا ده شده است.
۲.۲ مشخصات مکانیکی میلگردها
در این تحقیق میلگرد فولادی از نوع S400 است. برای تعریف ساده تر رفتار غیرخطی مکانیکی میلگردهای فولادی، منحنی تنش-کرنش فولاد به صورت دوخطی فرض شده در این مدلسازی در جدول (۴ تا ۶) نشان داده شده است.
برای راستی آزمایی نمونه نرم افزاری برنامه Abaqus از مطالعات آزمایشگاهی یانگ سانگ و همکاران در سال ۲۰۱۴ استفاده گردید، بعدا ز مدلسازی نمونه آزمایشگاهی در نرم افزار Abaqus و مقایسه نمودار نیرو- تغییر مکان اختلاف بسیار ناچیزی در حدود ۲/۴ درصد مشاهده شد، که در شکل های (۵ و ۶) نمونه آزمایشگاهی و نمودار نیرو تغییر مکان آنها نشان داده شده ا ست.
جهت مدلسازی نمونه های طراحی شده، از نرم افزار اجزاء محدود Abaqus استفاده شد. جهت مدلسازی بتن از اجزاء SOlid استفاده شد و جهت مدل سازی میلگردهای فولادی از اجزاء Wire استفاده گردیده است، در مرحله معرفی مشخصات مصالح در نرم افزار Abaqus رفتارمصالح در ناحیه خطی وغیرخطی لحاظ گردید. همچنین مشخصات مکانیکی میلگرد فولادی (S400)، و بتن با مقاومت فشاری ۲۵ مگاپاسکال استفاده شده است. برای اتصال تمامی صلب به یکدیگر از قید Tie و برای تعریف وضعیت سطح تمامی دارای تماس با یکدیگر از قید Contact به صورت سطح به سطح استفاده شد. میتوان قسمت های ایجاد شده برای هندسه نمونه مطالعاتی در شکل (۶) مشاهده کرد.
برای مدلسازی قطعات بتنی از اجزاء Solid و میلگردهای فولادی از اجزاء Wire استفاده شد. ضریب کشسانی فولاد ۱۹۹ گیگاپاسکال و بتن مورد استفاده در این مدل سازی از بتن با رفتار محصور شده با مقاومت فشاری ۲۵ مگاپاسکال برای مدل استفاده شده است. بعد از تعریف مشخصات مصالح بتن و فولاد در این قسمت اختصاص مصالح انجام میشود، بعد از اختصاص مشخصات مصالح قسمت های ایجاد شده به رنگ سبز در میآید، در شکل ۷ میتوان اختصاص مصالح به مدل مورد نظر را مشاده کرد.
از قسمت Assembely برای مونتاژ مدل استفاده میشود، در این قسمت به تولید قسمت های هر قسمت از مدل پرداخت و آنها مونتاژ میگردد. بعد از اتمام مونتاژ مدل میتوان شکل نهایی مدل را در محیط گرافیکی Assembely مشاهده کرد.
به منظور اعمال بارگذاری ثقلی مرده و زنده در قسمت بارگذاری از برنامه Abaqus نوع بارگذاری را از نوع ثقلی انتخاب میگردد، و برای اعمال بارگذاری چرخه ای نمودار شکل (۹) برای تمامی نمونه ها تعریف میگردد.
در قسمت شبکه کار مش بندی مدل انجام میشود، مش بندی مدل انجام میشود، چشمه شبکه اختصاص داده شده ۵۰ میلی متر در نظر گرفته شد، در شکل (۱۱) نحوه شبکه بندی ارائه شده است.
بعد از انجام تحلیل با توجه به نوع بارگذاری چرخهای برای مشاهده نتایج تحلیل میتوان از محیط دیداری نرم افزار Abaqus استفاده کرد. در شکل (۱۲ الی ۱۵) میتوان منحنی هم تراز پارامترهای تحلیل مدل را مشاهده کرد. در شکل (۱۲) منحنی هم تراز تغییر مکان کلی (U-magniude) نمونه نشان داده شده است، که مشخص است در قسمت انتهایی و گوشه های خا ک تغییر مکان های ترکیبی تحت بارهای انفجاری تغییر مکانی بیشتری دارد.
بعداز انجام تحلیل تحت بار انفجاری در محیط برنامه Abaqus برای نمونه A-1 در شکل (۱۳) منحنی هم تراز تغییر مکان رائه شده است. با تشریح و تحلیل منحنی هم تراز تنش میتوان مشاهده کرد که بیشترین تغییر مکان در سطوح سقف در قسمتهای میانی در مدل A-1 بدون تقویت ایجاد شده است.
با مشاهده منحنی هم تراز تغییر مکان نمونه A-2 که نمونه تقویت شده با ورقهای فولادی است، مشاهده گردید که اثر تقویت ورقهای فولادی باعث بهبود عملکرد سقف نسبت به حالت بدون تقویت است.
با بررسی شکل (۱۲) که منحنی هم تراز توزیع تغییر مکان برای نمونه A -3 که اثر تقوبت شده با غلاف بتنی میباشد، مشاهده میگردد که عملکرد غلاف بتنی نسبت به غلاف فولادی بهتر بوده و سازه عملکرد مناسبتری را از خود نشان میدهد که این موضوع با بازتوزیع تغییر مکان نشان داده شده است.
۴. نتایج تحلیل عددی
بعد از انجام مدلسازی نمونه تحلیلی در محیط برنامه Abaqus ، نمودار منحنی هیسترزیس سازه از محیط گرافیکی دیداری برنامه خروجی گرفته میشود. در شکل های (۱۶ الی ۱۹) میتوان نمودار هیسترزیس هر چهار نمونه را مشاهده کرد. درنمودار شکل (۱۶) مشخص شده است که نمونه بدون تقویت حداکثرظرفیت نیرویی که میتواند تحمل کند مقدار ۱۴۲/۶۲سانتی متر را تحمل کند.
در نمودار شکل (۱۷) که نمودار هیسترزیس نمونه تقویت شده با غلاف فولادی تحت تحلیل نمونه ارائه شد، مشخص شده است که نمونه با تقویت توسط ورقهای Frp ظرفیت نیرویی آن افزایش مییابد که این مقدار حداکثر برابر است ۵۹۱/۳۴ نیوتن به ازای جابجایی ۴۲/۶۱ سانتی متر است.
درنمودار شکل (۱۸) که نمودار شکل هیسترزیس نمونه تقویت شده با غلا ف بتنی تحت تحلیل نمونه ارائه شد، مشخص شده است که نمونه با تقویت توسط غلاف بتنی ظرفیت نیرویی آن نسبت به نمونه بدون تقویت افزایش مییابد که این مقدار حداکثر برابر است ۴۸۹/۵۱ نیوتن به ازای جابجایی ۵۱/۳۱ سانتی مر است.
در نمودار شکل (۱۹) که نمودار هیسترزیس نمونه تقویت شده با غلاف فولادی تحت تحلیل نمونه ارائه شد، مشخص شده است که نمونه با تقویت توسط غلاف بتنی ظرفیت نیرویی آن نسبت به نمونه بدون تقویت افزایش می یابد که این مقدار حداکثر برابر است ۲۳/۷۱ نیوتن به ازای جابجایی ۶۸/۸۵ سانتی متر است.
در شکل (۲۰) نمودار قیاسی هیسترزیس نمونههای مطالعاتی بدون تقویت، تقویت شده با ورق فولادی، تقویت شده با غلا ف بتنی وتقویت شده با ورق الیاف FRP را ارائه شده است، با مقایسه هر نمونه نسبت یکدیگر مشخص میشود که نمونه تقویت شده با ورق FRP بیشترین و بهترین رفتار مکانیکی را ازخود نشان میدهد، بعد از ورق FRP حالتی که بهترین رفتار را از خود نشان میدهد، حالت تقویتی با غلاف بتنی است که بعد از حالت تقویتی با ورق الیافی FRP بهترین روش را از خود نشان میدهد، و در انتها که حالت تقویت شده با غلاف فولادی ضعیف ترین رفتار مکانیکی را از خود نشان می دهد.
۵. نتیجه گیری
با توجه به نمودار مدل بدون تقویت و مدل تقویت شده مشاهده شد که مقدار مقاومت مقطع مدل تقویت شده به طور میانگین ۸۵/۲۳% بیشتر از مقاومت مقطع بدون تقویت است. همچنین مقدار سختی مقطع و مدل تقویت شده به طور میانگین ۲/۱۸% بیشتر از سختی مدل بدون تقویت بود، همچنین نیز مقدار شکل پذیری مدل تقویت شده به طور میانگین ۳۴/۱۶% بیشتر از شکل پذیری مدل بدون تقویت است.
با توجه به نمودار هیسترزیس مدل با تقویت غلاف فولادی نسبت به غلاف بتنی مشاهده شد، که مقاومت مقطع مدل تقویت شده با غلاف بتنی ۸/۱۲% نسبت مدل تقویتی با غلاف فولادی بیشتر میباشد. همچنین مقدار سختی مقطع و مدل تقویت شده با غلاف بتنی ۷۵/۱۰% بیشتر از سختی مقطع مدل با تقویت غلاف فولادی میباشد و شکل پذیری مدل تقویت شده با غلاف بتنی ۷۵/۱۱% بیشتر از شکل پذیری مدل با تقویت غلاف فولادی می باشد.
با توجه به بررسی مدل هیسترزیس مدل با تقویت ورق FRP نسبت به غلاف بتنی مشاهده گردید، که مقدار مقاومت مدل تقویت شده با ورق FRP 28/16% بیشتر از مقاومت مقطع مدل با تقویت غلاف بتنی است، مقدار سختی مدل تقویت شده با ورق FRP 16/35% بیشتر از سختی مقطع مدل با تقویت غلاف بتنی است. همچنین شکل پذیری مقطع مدل تقویت شده با ورق ۱۴/۷۲% FRP بیشتر از شکل پذیری مقطع مدل با تقویت غلاف بتنی است.